Tag Archives: België

Jacob van Deventer: zijn historische atlas toegelicht

Ik heb het op mijn blog al eens over de historische atlas van graaf Ferraris gehad (lees er hier meer over), maar nu stel ik graag een andere in de kijker, namelijk de stedenatlas van Jacob van Deventer. Wie was die Jacob? En wat voor atlas maakte hij? Ik zocht het voor je uit!

Wie was Jacob van Deventer?

Over Jacob van Deventer is eigenlijk niet zo veel te geweten. Men dateert zijn geboorte in het begin van de 16de eeuw. Wat we wel zeker weten, is dat hij zich in 1520 inschreef aan de Leuvense universiteit. Daar begon hij met geneeskunde en wiskunde, maar hijj veranderde al snel naar cartografie en landmeetkunde.

Ook waar hij vandaan komt is niet heel duidelijk. Men vermoedt dat hij in Kampen werd geboren, maar hij zou zijn jeugd wel in Deventer hebben doorgebracht. Vandaar ook zijn naam: Jacob van Deventer.

Historische kaarten? Jacob van Deventer!

Waarom is die Jacob van Deventer nu zo belangrijk? Wel, zoals gezegd ging hij zich tijdens zijn studies in Leuven interesseren in cartografie. In 1536 maakte hij dan zijn eerste kaart, eentje van het hertogdom Brabant. Speciaal aan die kaart was het feit dat het de eerste gedrukte kaart in de Nederlanden was!

Hij zou later nog van andere gewesten, zoals Holland en Friesland, maken. Als cartograaf maakte hij hierbij als eerste gebruik van de driehoeksmeting.

Door zijn kunde en gebruik van, in die tijd, moderne technieken, worden de kaarten nog altijd geroemd voor hun nauwkeurigheid.

De historische Atlas van Deventer

Uiteindelijk spreken we nu van de Atlas van Deventer, een historische atlas gemaakt door Jacob van Deventer dus.

Die historische atlas van Deventer kwam er in opdracht van de Spaanse koning Filips II, die ook de hoogste machthebber in onze Nederlanden was. De bedoeling was om de steden van de Nederlanden in kaart te brengen.

De oude kaarten van Deventer die ons de steden van de Nederlanden tonen, hadden natuurlijk een militaire bedoeling. Steden waren in die 16de eeuw de bolwerken die men als militair doelwit het belangrijkste van allemaal achtte.

De Atlas van Deventer: tot de dood

Jacob van Deventer werkte aan zijn kaarten en atlas tot aan zijn dood in 1575.

In de 15 jaar dat er aan de Deventer Atlas gewerkt werd, produceerden men meer dan 250 kaarten. Er werden telkens 3 versies gemaakt: een eerste versie, een hoofdkaart (een soort nette versie met ook de omgeving rond de stad) en een bijkaart (met enkel de stad). Niet elke versie van elke stad is in de loop der tijden bewaard gebleven, waardoor men uiteindelijk een 222 stadsplattegronden kon terugvinden één of meerdere versies.

Atlas van Deventer: welk gebied tonen de historische kaarten?

Het gebied dat de historische kaarten van de Deventer Atlas tonen strekt zich uit van Noord-Frankrijk tot hoog in Friesland en Groningen, en van de Noordzee tot het westen van Duitsland en Luxemburg.

Dat is dus zowat de gehele Nederlanden wat, voor iedereen die in de toenmalige 16de eeuwse steden interesse heeft, de kaart dus een must maakt!

De historische Deventer Atlas kopen doe je hier:

Goed, de Deventer stedenatlas is dus wel interessant om te hebben. Maar waar kan je die historische Deventer Atlas kopen? Makkelijk, je ka dat via deze link van Bol of via onderstaande link. Veel plezier ermee!

Historische Deventer Atlas met historische kaarten: besluit

Hoewel er wat mysterie rond Jacob van Deventer zelf hangt, is het duidelijk dat zijn historische kaarten van groot belang zijn geweest. Zoals altijd waren deze stedenkaarten vanuit militair oogpunt gemaakt (denk aan de Ferrariskaarten), maar dat zorgt enkel voor een verhoogde nauwkeurigheid.

De Deventer Atlas is zeker de moeite om te hebben. Je krijgt een mooie gedetailleerde blik op de steden uit de 16de eeuwse Nederlanden. Dat maakt deze oude kaarten interessant voor inwoners van zowel het huidige België als Nederland.

We mogen alvast blij zijn dat we nog altijd kunnen genieten van deze historische atlas. Ik vind ze alvast de moeite!

Haal hier via Bol je eigen exemplaar van de stedenatlas in huis! Het is dezelfde uitgave die je ook in bibliotheken en scholen vindt. Een aanrader om in huis te hebben!

Bron:
Wikipedia
Heemkunde Vlaanderen

Het dorp Nerem (Tongeren) bezocht

In een vorig artikel ging ik al wandelen in de streek van Tongeren en Nerem (Limburg). Maar het kerkdorp Nerem zelf is ook wel de moeite waard om te vermelden. Het is een plekje in groei, waar het leuk en rustig vertoeven is, met de nodige natuur en historische plekjes.

Het dorp Nerem zelf

Nerem ligt op 5 minuutjes rijden van Tongeren. En dat rijden doe je door de velden en beemden, dus je krijgt er nog een mooi uitzicht bij. In de buurt ligt ook nog het kerkdorp Mal en de taalgrens met Luik op een 20-tal kilometer. Maar ook Duitsland en Nederland met Maastricht liggen maar op een half uurtje rijden.

Het centrum van het dorpje is klein, maar toch vind je er alles: een supermarktjes, versmarkten, frituren, een brasserie en zelfs een Thais afhaalrestaurant, wandel- en fietspaden en de nodige parkeerplaats.

Alles ziet er ook modern uit. Dit dorpje is duidelijk aan een vernieuwing bezig en er is goed over nagedacht (vooral die parkeerplekken zijn ongezien!). Historische plekjes ontbreken er echter ook niet in het dorp. 

Kasteel Rosmeulen: neorococo

Één van die historische plekjes in Nerem is het half verborgen Kasteel Rosmeulen (gebouwd als kasteel De Bijs). De imposante toegangspoort ligt net naast de één van de hoofdwegen in Nerem (de Neremstraat) maar door het struikgewas heb je niet altijd een mooi zicht op het landgoed achter het traliewerk. Je beste kans is in de winter, wanneer struiken en bomen kaal staan of gesnoeid zijn. Ook het moment dat ik mijn plaatje schoot:

Dit gebouw stamt uit de 20ste eeuw en is opgetrokken in een neorococo stijl. Naast het indrukwekkend wit gebouw zie je er ook een grote toegangsweg/brug en waterpartijen. En dat temidden van het groen.

Het kasteel Rosmeulen kijkt uit op de fabriek Rosmeulen, net aan de overkant van de straat. De directeur van de fabriek nam zijn intrek in het landhuis, dat daarom zijn naam kreeg. Op die manier zorgde de familie Rosmeulen voor de benaming van de twee gebouwen die het dorp Nerem tot nu definiëren.

De Chocoladefabriek Rosmeulen in Nerem

Hét gebouw dat in het oog springt temidden van Nerem is echter de Chocoladefabriek van Rosmeulen, gebouwd in 1909. Nu zijn er hippe lofts in verwerkt, maar ooit was dit een belangrijke fabriek gelegen aan de spoorweg Tongeren-Luik.

Ook dit gebouw stamt dus uit het begin van de 20ste eeuw maar is, in tegenstelling tot Kasteel Rosmeulen, in een Art Nouveau stijl opgetrokken. Iets wat je duidelijk ziet aan de magnifieke glas-in-lood inkomhal.

Tijdens de oorlogen diende het als verblijf voor doortrekkende soldaten, maar de fabriek werd ook nog omgevormd tot weverij en zelfs tot tinfabriek. Tot het nu dus een uiteindelijke bestemming met woonloften heeft gekregen.

Een landelijke kerk en treinspoor

Volg je de Beek door het dorp richting het volgende dorpje Vreren, dan passeer je eerst het treinspoor dat het gebied doorkruist. Er rijden echter amper treinen, wat de rust in de natuur dus niet verstoort.

Net nadat je onder het spoorbrugje door bent, zie je aan de ene kant een kerkhof en aan de andere kant een, als je naar de grootte van Nerem kijkt, toch wel grote kerk. Eentje die nog altijd gebruikt wordt en trouw het uur slaat.

Nerem: voor de wandelende liefhebber van natuur en geschiedenis 

Maak je graag eens een wandeling en hou je van natuur en een vleugje geschiedenis? Dan kan ik je zeker Nerem bij Tongeren (in Limburg) aanraden. Mocht je van plan zijn hier eens te wandelen (of te fietsen), lees dan zeker eens het verhaal van mijn wandeling in het natuurgebied de Kevie in Nerem. Alvast veel plezier!

Bron:
Fabriek Rosmeulen
Kasteel Rosmeulen
Chocoladefabriek

Een wandeling in de Kevie (Nerem/Tongeren)

Een wandeling in de natuur doet altijd goed. Zeker als je wat historische restanten op je pad tegenkomt. Daarom wou ik in dit artikel de wandeling in het natuurgebied de Kevie in Nerem (Tongeren) in de kijker zetten.

Wat te doen in Tongeren: wandeling de Kevie in Nerem

Je stelt je waarschijnlijk wel eens de vraag: wat te doen in Tongeren vandaag of in het weekend? Of wat te doen in (zuid) Limburg? Wel, je kan altijd voor één van de vele bewegwijzerde wandelroutes in Tongeren kiezen. En eentje daarvan ligt in het natuurgebied de Kevie in Nerem.

Nerem is een dorp dat op een boogscheut van Tongeren, de oudste stad van België, ligt. Het is vooral bekend om de oude chocoladefabriek. Maar ook het lokale natuurgebied begint er aan populariteit te winnen.

Natuurgebied de Kevie in Nerem (Tongeren)

Als je in de natuur rond Tongeren wilt wandelen, dan kan je dus naar de Kevie trekken. Dit natuurgebied bestaat vooral uit beemden. Grachten, riviertjes en meanders zorgen voor een nat landschap met bijbehorende graslanden en rietvelden, dus trek je modderschoenen maar aan wanneer het net geregend heeft. 

Je passeert bos, velden en beemden. Je zult vogels spotten, Galloways die voor natuurlijke begrazing zorgen en wie weet wel bevers! Zo kon ik een beverdam fotograferen (waar je ook de menselijke vervuiling helaas in zag terugkomen).

Het is echter niet alleen maar puur natuur. Een (kort) stuk van de wandeling komt ook in het dorpje Nerem en loopt over enkele straten in rustige wijken.

Er zijn verschillende afstanden en de paden zijn geschikt voor jong en oud. Ik koos de bewegwijzerde wandeling van 8 kilometer die je kan volgen aan de hand van de rode vierkantjes op de wegwijzers. Aan het begin van deze keviewandeling vind je een duidelijke kaart met afstanden en symbolen.

Praktisch: de wandeling in de Kevie

Er is, nét buiten de ring van Tongeren, een gratis parking voor het natuurgebied de Kevie. Die vind je op de Oude Blaarstraat 5 in Tongeren. Daar vind je ook de wandelkaart en begint je wandeling. 

De gratis parking de Motten en de stad Tongeren zelf ligt op maar een paar honderd meter van deze parking. Je kan na de wandeling in de Kevie dus makkelijk een koffietje drinken (mijn aanrader is Me Gusta) of het combineren met de Benelux antiekmarkt die elke zondag in Tongeren plaatsvindt.

Historisch deel van de Keviewandeling

Zoals ik al zei kom je naast een mooie fauna en flora ook enkele historische overblijfselen tegen. Zo begint de wandeling aan een oud spoorwegbrugje. En even verderop vind je aan de rand van dit spoor een steenbreker uit de Eerste Wereldoorlog. Een hulpmiddel om het oude spoor aan te leggen. Op dit moment is er een vleermuisverblijf van gemaakt, de zogenaamde vleermuiskelder.

Naast nog enkele andere oude brugjes kom je ook nog een molen tegen, de Blaarmolen genaamd. Verder vind je links en rechts in de velden landhuizen en kastelen die de wandeling een historisch kantje geven. Dat doet de passage in het kerkdorpje Nerem trouwens ook.

Je vindt trouwens ook wat meer recente geschiedkundige resten in dit dorpje. Zoals de kleine bunker naast de chocoladefabriek, en de fabriek zelf natuurlijk als hoogtepunt.

De Chocoladefabriek in Nerem

Het meest in het oog springend zal wel de imposante chocoladefabriek van Nerem zijn. Deze is nog niet zo lang geleden gerenoveerd en omgetoverd in een gebouw vol moderne lofts. De wandeling brengt je echter enkel aan de achterkant van de het gebouw, terwijl net de voorkant de moeite waard is. De ingang van de chocoladefabriek, met erboven het glas in lood, is zeker een reden om even van het pad af te wijken.

Mijn wandeling in de Kevie in Nerem (Tongeren)

Ik vond mijn wandeling in dit stukje natuur de moeite waard en wil het je zeker aanraden. Niet alleen kom je tot rust in de mooie en afwisselende natuur. Je spot ook verschillende dieren. En de verschillende historische gebouwtjes en andere resten zorgen voor een leuke en interessante afwisseling tijdens deze wandeling. Een aanrader dus!

Het Gallo-Romeins Museum in Tongeren

Ik ga wel eens graag naar een museum. En het Gallo-Romeins Museum in Tongeren (Limburg) is toch wel een van de betere historische musea die ik al heb bezocht. Waarom? Dat leg ik je graag even uit.

Wat is het Gallo-Romeins Museum in Tongeren?

Het Gallo-Romeins Museum in België is een tijd geleden grondig vernieuwd geweest, waardoor het naar de top van historische musea kon doorstoten. Dat toont ook de Europese prijs van ‘Museum of the Year Award’ in 2011 aan.

Qua tijdsperiode bestrijkt het museum een geschiedenis die van de Neanderthalers tot de Romeinse periode gaat. En dat ondersteund door verschillende lokale vondsten uit de regio in België. Toch wel iets om trots te zijn, vind ik persoonlijk.

De vondsten gaan over elk aspect van de samenleving: geboorte en dood, leven en overleven. De collectie toont immers relicten zoals potten, vuistbijlen, cosmetische producten, bouwproducten, juwelen en grafrelicten. Mij vielen bijvoorbeeld de Romeinse pincetten op, die zo te zien na een paar duizend jaar nog altijd niet veranderd zijn!

Het Gallo-Romeins Museum in Tongeren bezoeken: praktisch

Je voelt bij het binnenkomen al meteen aan dat dit een modern museum is. En al lang niet meer het verstofte bezoekersoord wat het daarvoor was. De prijzen zijn nog altijd op een normaal niveau en je kan vlakbij betalend parkeren, maar er ligt ook een mooie gratis parking op nog geen 10 minuutjes wandelen (parking genaamd ‘De Motten’).

Op praktisch en prijzen-vlak is er dus alvast niets te klagen. En ook de brasserie die in het museum is geïntegreerd is de moeite waard voor zowel ontbijt, brunch, lunch als diner.

Het Gallo-Romeins Museum in Tongeren: tentoonstellingen en evenementen

Bij een bezoek aan dit museum kan je kiezen voor de permanente collectie die handelt over de Gallo-Romeinse periode van België en meer specifiek Limburg. Die collectie is een 3 verdiepingen groot om te bezoeken. Met een uitgebreide tentoonstelling van interessante infopanelen én interactieve momenten zoals video, spelletjes of materialen om aan te raken.

Je kan elk jaar echter rekenen op een mooie uitgebreide tentoonstelling. Zo waren er al tentoonstellingen over gladiatoren, Dacia en ook in de toekomst zullen er nog georganiseerd worden. Deze waren elk jaar van hoge kwaliteit en maken het mogelijk om het Gallo-Romeins Museum en de stad Tongeren elk jaar wel eens te bezoeken.

Daarnaast vinden er ook regelmatig lezingen plaats. Ook deze zijn van hoog niveau en eerder voor de geïnteresseerde bezoeker met een grote interesse of eventuele achtergrondkennis. Deze lezingen gaan door in een apart auditorium van het museum dat speciaal hiervoor werd opgericht en zo een mooie locatie vormt.

Zelf bezocht ik in 2019 nog de lezing over de V-bommen tijdens de Tweede Wereldoorlog (een lezing door Pieter Serrien). Het moet hier dus zeker niet altijd een onderwerp uit de Oudheid zijn.

Gallo-Romeins Museum in Tongeren: het bezoeken waard!

Je merkt het wel: ik vind het Gallo-Romeins Museum in Tongeren het bezoeken waard. En ik ben er zelf wel jaarlijks eens te vinden voor de uitgebreide tentoonstelling of een lezing. Jij binnenkort ook?

PS: naast het museum ben ik ook fan van de museumshop. Van historische gezelschapspelletjes tot strips, kinderboeken, romans en souveniers. Voor elk historisch cadeautje kan je hier terecht.

De Herald of Free Enterprise ferry ramp in 1987

Elk jaar kent wel haar rampspoed, en dus ook mijn geboortejaar. Wanneer ik de kranten uit mijn geboortejaar zie, dan is de ramp met de ferry Herald of Free enterprise de krantenkop die altijd in het oog springt. Daarom besloot ik om er een artikel hier op mijn website aan te wijden.

Herald of Free enterprise: ferry

De Herald of Free Enterprise is een naam die tot de verbeelding spreekt. In 1987 was het de benaming van een ferry van de Britse rederij Townsend Thoresen, dat in 1987 was opgekocht door het meer bekende P&O Ferries.

Het schip was een veerboot voor auto’s die tussen de Britse haven Dover en de Belgische haven Zeebrugge voer. Met een lengte van zowat 132 meter en een capaciteit van bijna 100 wagens kan je wel spreken van een flinke ferryboot.

Het Herald of Free Enterprise accident

De bouw van de Herald of Free Enterprise rondde men af in 1980 af, maar 7 jaar later, op 6 maart 1987, zou het noodlot toeslaan en het accident plaatsvinden. 

Het ongeval zelf is een combinatie van menselijke en technische fouten. Zo ontbraken er de nodige veiligheidssystemen en was er een gebrek aan ventilatie. Zeker dat laatste zou cruciaal zijn, want door het ventilatieprobleem hield men soms de boegdeur bij het vertrek nog even open om zo de uitlaatgassen van de binnenkomende auto’s te laten uitwaaien.

Zoals altijd is er bij de grote commerciële bedrijven ook een ongezond streven naar tijdsefficiëntie. Dat zorgde voor een combinatie van bovenstaande problemen en een situatie waarin men zich probeert te haasten. 

Dit alles zorgde ervoor dat de boegdeur open bleef staan bij het vertrek vanuit Dover over de Noordzee. Het gebrek aan veiligheidssystemen en interne communicatie zorgde dan voor het ongeval dat zou uitmonden in een ramp.

De Herald of Free Enterprise ramp

Er begon dus water door de geopende boegdeur binnen te lopen. Het ontwerp van het schip (een autoferry met grote autodekken) maakte dat vanaf dt moment het hele schip onstabiel werd. De ferry lag ook nog eens laag in het water, want de ballasttanks waren na vertrek nog niet volledig geleegd.Die ballasttanks waren uitzonderlijk gevuld wegens problemen met de vaarroute en laadbrug. Door vertraging in de haven van Dover lag de snelheid ook hoger dan normaal wat er zeker voor zorgde dat water binnenstroomde.

Door de samenloop van bovenstaande omstandigheden kon de ramp met de Herald of Free Enterprise in 1987 plaatsvinden.Het water maken en kapseizen van het schip zou zich voltrekken in amper 90 seconden. (zie samenvatting in de video onderaan dit artikel)

De Herald of Free Enterprise: slachtoffers

Hoewel de Belgische hulpdiensten hun best deden en er zelfs garnaalvissers te hulp schoten, zouden er toch een 193 doden vallen. Men deed zelfs een beroep op radio-amateurs in de Brugse regio om de overbelaste telefoonlijnen te depanneren. Één van die radio-amateurs schreef zelfs ter plekke nog een simpel computerprogramma om digitaal passagierslijsten en slachtofferlijsten op te maken. 1987 is nog niet zo heel lang geleden, maar toch duidelijk een wereld van verschil op vlak van hulpmiddelen.

De ramp met de Herald of Free Enterprise: afwikkeling

Het schip zou later geborgen worden en benefietacties (met onder andere Paul McCartney) zouden de slachtoffers verder helpen.

Het is vooral het luchtbeeld van de gekapseisde ferry Herald of Free Enterprise dat bij tijdgenoten op het netvlies gebrand staat. En ook nu, meer dan 30 jaar later, is het nog altijd een imposant beeld. (zie samenvatting in de video onderaan dit artikel)

Wil je meer weten, dan kan je deze reportage bekijken naar aanleiding van 30 jaar Herald of Free Enterprise Ramp. Hierin wordt alles duidelijk uitgelegd met de sprekende beelden erbij:

https://www.facebook.com/watch/?v=10155824487504622

Verder lezen:
Wikipedia
Rode Kruis