Tag Archives: Kesselt

Geschiedenis Groot-Lanaken

Update: mijn onderzoek over de geschiedenis van Groot-Lanaken

Leave a comment

11 november 2016. We ontwaken in een grijze ochtend. In de verte ontwaren we door de mist enkele kale boomkruinen. In dit troosteloze landschap is het dat we de wapenstilstand van de Eerste Wereldoorlog gedenken.

Het is ook een goed moment voor mij om eens een stand van zaken te maken. Als historicus ben ik immers al 3 jaar bezig met de geschiedenis van de gemeente Groot-Lanaken te onderzoeken. En dat specifiek voor de periode van de Eerste Wereldoorlog.

Ik doe dit in mijn vrije tijd. Het onderzoek sleept dus wel wat aan. Want er is véél materiaal over Lanaken en de omliggende regio tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ondertussen heb ik al zowat 10.000 foto’s gemaakt in allerlei archieven.

Maar het resulteerde toch al in enkele mooie resultaten, zoals een lezing voor de Nacht van de Geschiedenis in de Waterburcht Pietersheim en een lezing over Edgard de Caritat in het Cultureel Centrum.

De gesneuvelden van Groot-Lanaken

Zo ontstond er met de werkgroep “Helden Groot-Lanaken 1914-1918” een website over de gesneuvelden van Groot-Lanaken. Het is een project dat nog altijd loopt en waarbij het de bedoeling is om voor het einde van de herdenking (2018) enkele resultaten aan jullie te tonen.

[one-half-first]De militaire dossiers van zowat alle gesneuvelden zijn al onderzocht in de archieven van het Belgische leger. Ik ben nu bezig met met het schrijven van hun verhalen. Het zou mooi zijn moest dit in boekvorm aan de inwoners van Groot-Lanaken getoond kunnen worden, met een kleine voorstelling/lezing in elke gemeente.[/one-half-first]
[one-half][/one-half]

[spacer height=”20px”]De beschieting en brand van Lanaken: oktober 1914

Één van de meer bekende oorlogsverhalen uit Lanaken is de straf van de Duitsers in oktober 1914. De Duitse majoor Sterzel arriveerde met een militaire colonne vanuit Tongeren in onze gemeente en beval de beschieting van de kerk en andere gebouwen. Ook huizen en scholen gingen in de vlammen op. En dit als straf voor de oorlogsdaden van toenmalige burgemeester van Lanaken: Edgard de Caritat.

Wat er precies allemaal gebeurde die dag is nog altijd niet in detail bekend of gepubliceerd. Nol Roberts, met zijn eigen blog, heeft echter al heel veel waardevol onderzoek naar deze dag gedaan. Zelf ben ik ook met onderzoek naar deze gebeurtenis bezig. Ik hoop dat er, eventueel met een samenwerking, ook over dit onderwerp een mooie publicatie en lezing komt. Zodat de inwoners van Lanaken weten wat er die dag allemaal gebeurd is.

Edgard de Caritat

Hét oorlogsverhaal van Lanaken is volgens mij dat van onze toenmalige burgemeester Edgard de Caritat. Hij stond voor de hartverscheurende keuze tussen het beschermen van zichzelf en zijn familie, of het beschermen van zijn land, zijn gemeente en haar inwoners.

Hij riskeerde meermaals zijn leven en moest zijn daden ook bekopen met zijn eigen leven. Die daden hadden wel een blijvende impact op de gemeente Lanaken. Want het was omwille van Edgard de Caritat dat de beschieting en brand van Lanaken plaatsvond.

[spacer height=”5px”]Zowat alle archiefbronnen rond Edgard de Caritat zijn onderzocht. Het is nu nog zoeken naar bronnen of verhalen die inwoners van Lanaken zelf hebben of kennen om het onderzoek aan te vullen. Dit resulteert dan hopelijk in een mooie publicatie en lezing waarin het verhaal van onze burgervader wordt verteld.

Ik heb ook contacten met de nazaten van Edgard de Caritat. Zij staan open om in Lanaken een herdenking te vieren in 2019, 100 jaar nadat het lichaam van Edgard de Caritat vanuit Maastricht terug naar Lanaken werd gebracht. Hopelijk kunnen we hier samen, ook de gemeente, iets van maken.

Korte termijn

Wat wil ik nu nog uitvoeren op korte termijn? Voor KGOSSU Lanaken werk ik op dit moment een artikel af over de vrouw van oud-burgemeester Martin. Want ook zij speelde een belangrijke rol voor Lanaken tijdens de Eerste Wereldoorlog. Meer info zal op deze website snel volgen.

Verder zal ik deze website regelmatig aanvullen met geschiedenis-stukjes over Groot-Lanaken.

Jullie hulp nodig

Natuurlijk kan ik als historicus in mijn vrije tijd niet alle bronnen en details onderzoeken. Daarom heb ik ook jullie hulp nodig.

Hebben jullie verhalen, bronnen, brieven, kaarten, foto’s …. wat dan ook over de geschiedenis van Lanaken? Willen jullie mij iets vertellen, mij foto’s laten nemen of iets laten inscannen, of mij zelfs iets schenken? Aarzel dan niet en neem contact met mij op via onderstaand contactformulier.

Elk detail is belangrijk. En samen kunnen we de geschiedenis van Groot-Lanaken onderzoeken en bekend maken. Want het zou zonde zijn om zo’n mooie en indrukwekkende verhalen te vergeten.

[contact-form-7 id=”52″ title=”Contact form 1″]

Geschiedenis blog, Geschiedenis Groot-Lanaken, Op uitnodiging

Gift van een lezer: historisch materiaal

Leave a comment

Als historicus kan ik me gelukkig prijzen. Als reactie op mijn blog besloot een lezer immers enkele historische spullen cadeau te geven.

Contact opnemen via mail

Deze keer kwam ik via-via in contact met deze persoon. Maar het is al eerder gebeurd dat er iemand via mijn contactformulier een mail stuurde. Vaak krijg ik dan een vraag binnen, of een verhaal dat iemand wilt delen. Deze keer ging het dus om historische spulletjes die iemand wou weggeven.

Dit weekend ging ik op bezoek bij mijn gulle gever. Daar kreeg ik enkele mooie persoonlijke kaartjes en foto’s, een paar grote prenten en tenslotte nog een mooi en zeer belangrijk stukje geschiedenis uit Lanaken.

Interessante persoonlijke geschiedenis

Het eerste wat tijdens mijn bezoek op tafel werd gelegd was een stukje persoonlijke geschiedenis. Zo kwamen er kaartjes naar boven. Deze waren verstuurd vanuit een Duits gevangenkamp tijdens de Eerste Wereldoorlog. Aan de achterkant staan er handgeschreven teksten op, aan de voorkant foto’s van de soldaten in kwestie.

Enkele andere interessante foto’s zijn van Engelse soldaten. Deze waren tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergedoken geweest. Een Lanakenaar heeft ze daarna met de trein richting Brussel en Oostende gesmokkeld. Een verhaal dat ik zeker eens verder ga uitspitten! Dus als je meer weet over Engelse piloten in Lanaken, dan mag je me zeker een seintje geven!

Enkele mooie grote prenten over de Eerste Wereldoorlog

Vervolgens kwamen er enkele grote prenten naar boven. Deze beelden taferelen uit de Eerste Wereldoorlog uit.

Zo is er een aanval van de cavalerie te zien in Mons. Ook een andere veldslag wordt uitgebeeld. En tenslotte de vredesbesprekingen in de bekende treinwagon, waarbij alle hoofdpersonages van de Eerste Wereldoorlog staan uitgebeeld.

Deze prenten geven misschien geen nieuwe historische informatie. Maar als ik ooit weer voor de klas sta als leraar geschiedenis, dan gebruik ik de prenten zeker als inkleding van het lokaal!

Het hoogtepunt: een belangrijke bron voor de geschiedenis van Lanaken

Deze kaartjes, foto’s en prenten waren echter nog niet de belangrijkste historische stukken die ik overgedragen kreeg. Er kwam immers nog een hoogtepunt aan!

Na de prenten kreeg ik nog een nieuw ingekaderd document in mijn handen gestoken. En wat voor een document: het was de herdenkingsposter waarop de gesneuvelden van Lanaken, Eerste Wereldoorlog, op stonden. En dan ook nog eens in zeer goede staat. Deze poster heb ik nergens in een betere staat gevonden.

Dit cadeau betekent veel voor mij. Want deze gesneuvelden betekenden zowat het begin van mjin “carrière” als historicus in Lanaken. Met de werkgroep ‘Helden Groot-Lanaken 1914-1918’ ben ik immers nog altijd onderzoek aan het doen naar deze gesneuvelden.

*update* een lezer liet me weten dat de poster nogal groot lijkt om het origineel te zijn en dat het misschien een kopie is. Dit zoek ik verder uit (en iedereen die meer info heeft: geef me een seintje). In elk geval is en blijft de poster, uit welke tijd ook, waardevol voor mij. Voor het project ‘Helden Groot-Lanaken’ zocht ik immers naar een exemplaar in uitstekende staat om zo al de foto’s te gebruiken. Zo krijgen de oorlogsverhalen ook echt een gezicht.

Hoe gaat het nu verder?

Er was dit weekend geen historicus die gelukkiger was dan ik. Daarom nogmaals bedankt voor deze lezer die deze gift deed.

Ik ga als historicus in elk geval de gekregen stukken van naderbij bekijken. Wanneer ik kan, dan zoek ik in de archieven verder naar meer informatie. Deze deel ik natuurlijk met de gulle gever van deze bronnen. Later deel ik ze dan ook op deze blog en misschien in een lezing.

Heb je zelf nog bronnen waar je niets mee doet? Die verkommeren in de kast of op zolder? Dan mag je altijd eens contact met me opnemen!

Geschiedenis Groot-Lanaken

Kesselt: dorp van dappere dames

Leave a comment

Een mysterieuze krantenkop in het Limburgs Dagblad, op zaterdag 3 augustus 1991, tijdens een zomers weekend. De lyrische kop “Het dorp van de dappere dames” trok meteen mijn aandacht. Erboven een foto van een zomers uitzicht: gras en bomen in groei, luie koeien liggend in de zon en op de achtergrond een rustig dorpje in de schaduw. Dat dorpje? Kesselt.

Burengehucht

Het toch wel vrij grote artikel over Kesselt kaderde in de toenmalige reeks ‘burengehucht’. Dit was een reeks zomerse reportages in het Limburgs Dagblad, zoals we nu nog altijd in onze kranten kennen. De reporter ging in die zomer van 1991 langs gehuchten en dorpjes aan de Belgische en Duitse grens. Zo kwam men terecht in Kesselt.

Kesselt: een rustig dorpje in de zomerzon

Uit het artikel leren we dat het begin augustus ’91 een hete zomer was. De journalist werd immers al snel aangesproken door een lokale senior en duidelijk gemaakt dat met zulke hete temperaturen het dorpsleven vrijwel stil valt en het dorp zelf er verlaten bijligt.

Zowat een 450-tal zielen zou de toenmalige parochie kennen, vertelde de lokale grijsaard. Ook nog komende van Klein Lafeld blijkbaar. Deinterviewer vond echter niet meteen een winkel, wel een gesloten café en natuurlijk de kerk. Rondom het dorp? Koeien en koren.

Wiosello: ook toen al uw gids naar het verleden

Om aan enkele interessante verhalen over Kesselt te komen, haalde de lokale senior een stapeltje ‘cahiers’ boven. Boekjes, geschreven door de heemkring Wiosello. Nu nog altijd werkzaam en nog altijd dé referentie voor de geschiedenis van Veldwezelt. De journalist pikt er meteen enkele interessante verhalen, waarin telkens een vrouw de hoofdrol speelt.

Kesselt: dorp van de dappere dames

Madame Loyen uit Kesselt

Het eerste verhaal uit Kesselt gaat over ene Madame Loyen. Zij was zo moedig genoeg om tijdens de Eerste Wereldoorlog te onderhandelen met de Duitsers in Kesselt. Die waren immers op represailles belust nadat Belgen, onder leiding van Edgard de Caritat, in het dorp een Duitse soldaat hadden gevangen genomen.

Madame Loyen, geboren als Anna Margaretha Hubertina Vermeulen en weduwe van Cornelius Loyen, was de ideale persoon om met de Duitsers te onderhandelen. Ze sprak immers vloeiend Frans en Duits. Met welke argumenten ze de oorlogsvijand heeft overtuigd, bleef echter onduidelijk.

Hubertina Tell uit Kesselt

Een andere volksheldin uit Kesselt bleek Hubertina Tell te zijn. Eigenlijk Tien Van Tillo genaamd. Haar verhaal speelt zich een oorlog later af. Namelijk de Eerste Wereldoorlog.

Het was de moeder van Hubertina die op een onbewaakt moment een artikel uit een clandestiene krant voorlas. De weinig lovende woorden over de bezetter kwamen echter in de oren van een Duitse officier terecht. Tien Van Tillo toonde echter net wat teveel moed en de officier plaatste haar tegen een perenboom om haar een lesje te leren.

Maar zelfs toen de Duitser een vuurwapen bovenhaalde bleef Tien even moedig en standvastig. Toen weerklonk er echter een schot…net boven het hoofd van Tien. Vandaar haar naam Hubertina Tell, naar William Tell. Want ook net als in dat verhaal bleef Tien koelbloedig. Zo moedig, dat de Duitse officier uit respect, en na een vermaning, afdroop.

Inderdaad een dorp van dappere vrouwen

Dat ze in Kesselt dappere vrouwen hebben werd dus al snel duidelijk in dit zomerse krantenartikel. Ik zelf ben in ieder geval blij weer enkele interessante verhalen uit de lokale geschiedenis te hebben gelezen.

Mocht je zelf meer weten over deze dappere vrouwen? Of zelf nog andere straffe verhalen uit Kesselt kennen? Aarzel dan niet om ze te delen onderaan dit artikel of stuur me een mailtje!

Ik duik alvast nog eens wat oude Wiosello-cahiers in om verder over deze vrouwen te lezen!

Wil je graag meer getuigenissen van Limburgers tijdens de Tweede Wereldoorlog horen? Dan raad ik je zeker aan dit boek aan te schaffen. Het vertelt het verhaal van Limburgers die de Tweede Wereldoorlog bewust hebben meegemaakt:

[bol_product_links block_id=”bol_56ae3aec27cf8_selected-products” products=”9200000040924185″ name=”KesseltDappeVrouwen_Productlink” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]