Verdronken dorpen, ze blijven tot de verbeelding spreken. Ik schreef al een artikel over Testerep, dat in België onder de waterspiegel tussen Westende en Oostende en voor Middelkerke ligt. In dit artikel wil ik het hebben over Rungholt, een verdronken dorp in de Waddenzee die de bijnaam Atlantis van het noorden of Atlantis van de Noordzee draagt.

De legende van Rungholt: Atlantis van het noorden

Hoewel de legende zegt dat je bij stormweer nog altijd de klokken van Rungholt kan horen, zijn er echter geen zichtbare sporen van het dorp zichtbaar. Toch duiken er soms voorwerpen op door onderwaterarcheologie. En door vernieuwde archeologische technieken kunnen ook structuren onder het zand en water ontdekt worden. Zo werd in 2023 een grote structuur, die waarschijnlijk de sporen van de toenmalige kerk zijn, ontdekt.

Hoewel het dorpje verzwolgen is door de zee, was het best wel indrukkwekkend voor de middeleeuwen. Handelaars bezochten de havenstad voor producten zoals barnsteen of koeien. Het inwoneraantal schat men tussen de 1.000 – 2.000 mensen, niet slecht dus! En dat voor een dorpje dat op één van de Waddeneilanden in de Waddenzee lag.

Wat zijn Waddeneilanden en de Waddenzee?

De Waddeneilanden liggen in het noordwesten van Nederland. Ze zijn deel van de Noordzee en strekken zich uit tot het noorden van Duitsland tot zelfs Denemarken.

Het water tussen het vasteland en de waddeneilanden in de zee noemen we de Waddenzee. Het ritme van eb en vloed van de Noordzee heeft ook hier invloed. Bij eb ligt de Waddenzee deels droog.

Dat zorgt voor een unieke fauna en flora waar vooral de zonnende zeehonden bekend zijn.

Waar lag Rungholt?

Rungholt was dus een best grote havenstad in de Waddenzee. Het lag op het voormalige Waddeneiland met de naam Strand. Toen was dit Deens gebied. Vandaag de dag gaat het over Duits gebied.

Nu ligt het onder water én zelfs onder een laag modder en zand. Wanneer het eb is kan je dus over de zeebodem wandelen, en dat is ook wat archeologen doen om sporen terug te vinden. Door specifieke wetenschappelijke technieken, zoals gradiometrie, worden veranderingen in de bodem getraceerd. Op die manier zien ze waar er gebouwen ‘staan’.

Hoe verdween Rungholt?

Dat Rungholt verdween is niet zo uitzonderlijk. Het was alvast niet het eerste of laatste dorp dat door een zware storm verdween.

Die storm was de zogenaamde Sint-Marcellusvloed op 15 of 16 januari 1362. Ze werd ook wel de ‘Grote Mandreke’ genoemd, wat vrij vertaald het ‘Grote verdrinking van mensen’ betekent.

Het was deze vloed die grote delen van het kwetsbare eiland verwoestte. Reken daarbij ook nog de stijging van de zeespiegel de laatste decennia en je kan al raden dat Rungholt telkens dieper onder water komt te liggen. Onderzoek was dus hoognodig.

Weetjes over het verdronken Rungholt

Ik vertelde je al over de legende van de luidende klokken, een legende die ook over andere verdronken dorpen wordt verteld, zoals over het verdronken land van Saeftinghe. Maar er zijn nog andere leuke weetjes over te vertellen.

Zo zijn er al verschillende liedjes rond het verdronken dorp Rungholt gemaakt. Maar zelfs ook een film! Der untergang von Rungholt werd geproduceerd in 2001. Ik had er nog nooit van gehoord en nog niet gezien, dus ik kan niet zeggen hoe goed (of slecht?) deze film is.

Een veer dat tussen enkele Waddeneilanden vaart kreeg ook de toepasselijke naam MS Rungholt. Hopelijk ondergaat ze niet hetzelfde lot!

De Noordzee: zee vol avonturen en mysteries

De Noordzee is niet zomaar een zee. Hoewel ze klein is (en koud kan zijn), zijn er heel veel verhalen over te vertellen. Denk maar aan het verdronken land Testerep, de ramp met de Herald of Free Enterprise of de deltawerken Neeltje Jans. Ook Rungholt kan dus aan dat lijstje verhalen toegevoegd worden. en in de toekomst komen er zeker nog verhalen uit de Noordzee aan!