Wanneer ik les geef over de Belgische revolutie, vertel ik aan de leerlingen altijd over de ongrondwettelijke Belgische vlag. Een verhaal dat iedereen graag wel eens hoort en wat ik je daarom hier eens uitleg. Want al zowat heel de Belgische geschiedenis lang hangt die Belgische vlag verkeerd en is ze dus niet conform de grondwet van het land.

De Belgische revolutie in het kort

Over de Belgische revolutie en het ontstaan van België schreef ik al eens een uitgebreid artikel.

Samengevat was de regio van het huidige België en Nederland na het Congres van Wenen samengevoegd onder koning Willem I. Dat congres probeerde immers de klok terug te draaien naar de conservatieve tijd van vóór de Franse Revolutie.

Helaas dacht mendaar in het zuiden van dit Verenigd Koninkrijk der Nederlanden anders over. Want daar waren er vooral politieke problemen. De liberalen wilden een vorst die zich aan de scheiding der machten hield, terwijl de katholieken hun macht zagen tanen door de komst van godsdienstvrijheid en staatsscholen. Hoewel deze twee groeperingen elkaars bloed konden drinken, vonden ze elkaar in een zogenaamd Monsterverbond om het tegen Willem I op te nemen.

Opgezweept door een nationalistische opera en gesterkt door inschattingsfouten door Willem I, riep een Voorlopig Bewind de onafhankelijkheid van België uit. Met wat geluk, de omringende landen erkenden het nieuwe land omdat ze er zelf voordeel uit haalden, kon België ook België blijven. Hoewel Willem I nog bijna 10 jaar lang zou proberen om zijn koninkrijk te herstellen.

De Belgische vlag: geschiedenis

Natuurlijk komt bij de Belgische revolutie ook de geschiedenis van de Belgische vlag kijken.

Tijdens de oproer van de Belgische revolutie probeerde een zelf bijeengeroepen Brusselse stadswacht de gemoederen te bewaren. Dat lukte zo goed, dat ze voet aan grond kreeg om een vuist tegen de troepen van Willem I te maken. Deze stadswacht koos ook een vlag, eentje die al historie kende, want ze gebruikte de kleuren van het oude hertogdom Brabant: rood, geel zwart.

Als we even vooruitspoelen komen we terecht bij het onafhankelijk België waar een grondwet werd geschreven. Eentje die lang als liberaal voorbeeld in Europa zou dienen. En het is in deze grondwet, namelijk in artikel 193 staat er dat de Belgische natie als vlag de kleuren rood, geel en zwart kiest. Maar als je naar de huidige wapperende vlag kijkt, dan zie je dat de kleuren zwart, geel en rood zijn.

De Belgische vlag: fout?

Is de Belgische vlag dan echt fout? Daar valt eigenlijk over te debatteren.

Officieel staat er geen volgorde in de grondwet, en wordt er niet gespecifieerd of de vlag horizontale of verticale banden moet hebben. Je kan natuurlijk zeggen dat we op de logische volgorde moeten afgaan, namelijk zoals de kleuren zijn opgesomd. Maar daar valt dus over te discussiëren.

Een sterker punt dat de Belgische vlag fout is, is de afbeelding van de oorspronkelijke vlag op een muur in Brussel, vlakbij de Grote Markt. Daar staat ze duidelijk met verticale banden afgebeeld, in de volgorde zoals ze in de grondwet wordt opgesomd. Ze werd zo ook gedragen tijdens de Belgische revolutie. Dus ja, in dit opzicht kan je zeggen dat de Belgische vlag fout is en de tricolore al bijna 2 eeuwen fout hangt.

Is de Belgische vlag dan ongrondwettelijk?

Zoals gezegd is het een discussie waard vooraleer je kan besluiten dat de Belgische vlag ongrondwettelijk is. Je kan wel een duidelijk punt maken als het over de volgorde van de kleuren gaat. Daarbij kan je aannemen dat de Belgische vlag ongrondwettelijk is.

Waarom is de Belgische vlag veranderd?

Dat de Belgische vlag toch veranderde van kleurvolgorde en richting is te danken aan politieke en nationalistische voorkeuren, en wat aan smaak.

De oorspronkelijke vlag leek immers wel heel veel op die van Nederland. Zeker tijdens toenmalige gevechten waar de kruitdampen nog rond ieders hoofd slingerden, kon blauw-zwart en geel-wit wel eens verward worden. Het kiezen voor horizontale banden was dus een evidentie, in die gedachte.

Daarbij wou men ook gewoon niet lijken op de Nederlandse vlag, aangezien de Belgen zich net wilden afscheiden van dat noordelijke Holland. Ze waren, en tot op de dag van vandaag is een deel van België nog altijd, Frankrijk meer genegen. Die link vond men al heel wat minder erg.

Dat de volgorde van de kleur nooit is aangepast in de grondwet, kan je dan weer eerder aan luiheid wijten. De politici kunnen met een voorstel tot grondwetswijziging de kleurvolgorde aanpassen, maar dit is in de Belgische geschiedenis nog niet gebeurd. Er kwam ooit wel eens een voorstel tot wijziging, maar daar werd geen aandacht aan geschonken.

En zo blijft de Belgische vlag dus eigenlijk echt…Belgisch!

Bron & verder lezen:
VRT NWS
Het Nieuwsblad