Ik had al wel eens van gehoord van rare economische crisissen die niet veroorzaakt werden door olie, de huizenmarkt of cryptomunten, maar door ongewone zaken in het leven. Zoals in dit geval: de tulp. Hoe het kan dat een tulp, en meer bepaald zelfs de tulpenbollen, velen in armoede stortten? Ik zocht het uit!
Wat is de tulpenmanie?
De tulpenmanie is een hausse die eindigde in de tulpenbollen crisis. In de 17de eeuw steeg de prijs voor tulpenbollen in Holland en Utrecht snel en onrealistisch hoog. Het resultaat was een economische bubbel waardoor veel investeerders geld verloren. De prijs van de tulpenbollen was immers plots sterk gedaald.
De Nederlandse tulpenhandel
Holland en Utrecht, 17de eeuw. Het was de Gouden Eeuw van de Nederlanden en de tulp was populair. Dat is de bloem nu nog altijd. Wie denkt niet aan Nederland als je een tulp ziet.
De bloem is oorspronkelijk afkomstig uit het Ottomaanse Rijk. Men introduceerde haar in Europa tijdens de 16de eeuw. Op het einde van die eeuw was de tulpenhandel echter al een bloeiende business geworden.
Tulpenkoorts en tulpenmanie
De tulpenhandel groeide verder. De bloem werd héél populair. Verzamelaars en zij die het zich konden betalen wilden maar al te graag één van de vele rassen die de bloem kende. Men begeerde de bloem zo hard dat men nu nog van een ware tulpenkoorts kan spreken. Die ging zo ver dat men ook wel tulpenmanie, of tulpomanie, kan zeggen.
Het was echter deze tulpenmanie die de ondergang betekende van veel geïnvesteerd geld. Zo kon in het begin van de 17de eeuw een tulpenbol niet minder dan 1000 gulden kosten! Als je weet dat in die tijd een gemiddeld jaarinkomen op 150 gulden lag, dan begrijp je al dat de tulpomanie naar zijn hoogtepunt aan het groeien was.
Een mooi voorbeeld van tulpenmanie: de Semper Augustus
Het bekendste voorbeeld van de tulpomanie is trouwens de Semper Augustus tulp. Een koper betaalde voor deze tulpenbol een prijs die evenwaardig was als een huis, zo’n 6000 gulden. Ja, je leest het goed: men kocht een tulpenbol voor de prijs van een mooi huis!
De tulpencrisis: een economische bubbel
Deze tulpenmanie zou uiteindelijk voor een economische bubbel zorgen die de tulpencrisis van de 17de eeuw zou inluiden. Men begon immers zwaar te speculeren.
De tulpen crisis kon je al zien aankomen toen de prijzen de lucht ingingen. Dit kwam door heftige speculatie. Men kocht immers tulpenbollen in april en mei als men de tulp in bloei zag. Pas in de nazomer, wanneer men de bollen kon rooien, kreeg de koper ook echt zijn tulpenbol in handen. Door de tulpenkoorts begon men echter al hoge prijzen te bieden op tulpen die men nog niet in bloei had gezien. Er waren ook verkopers die bollen te koop aanboden, terwijl ze nog helemaal geen voorraad hadden. Aan de andere kant waren er ook opkopers die bollen kochten terwijl ze geen geld hadden. Daar kwam nog eens bovenop dat mensen hun contracten doorverkochten om zo winst te maken.
De tulpenmanie wordt een tulpencrisis
Door deze situatie ging de tulpenmanie over in een tulpencrisis. Opkopers konden hun bestellingen niet meer betalen, verkopers konden niet meer leveren. De tulpenkoorts was immers het schoolvoorbeeld van speculatie.
Maar was er wel een tulpencrisis?
Veel data over de tulpomanie hebben we niet. Er bestaat een 19de eeuws onderzoek, maar dit begint men meer en meer in twijfel te trekken. Misschien was de impact van de tulpencrisis niet eens zo erg.
Ook de oorzaak van de prijsstijgingen zijn niet altijd zo makkelijk te bepalen. Waren het de stijgende lonen die mensen ertoe aanzetten om met risico geld te investeren? Of waren het de toenmalige wetgevingen rond contracten die aanzette tot speculatief gedrag?
Andere bubbels zoals de tulpencrisis
De tulpenmanie en daaropvolgende tulpencrisis is echter geen alleenstaand feit in de geschiedenis. Denk maar aan de beurscrisis van 1929 of de internetbubbel van de jaren 1990.
Wil je meer weten over dit onderwerp? Dan raad ik je Tulpengekte aan, een interessant boek over de tulpenmanie. Wil je wat bredere geschiedenis? Dan is Rijstpap, Tulpen & Jihad wat je zoekt!
Wist je trouwens dat er een film bestaat die zich afspeelt tijdens de Tulpenmanie? Lees hier mijn review over Tulip Fever
Ben je eerder geïnteresseerd in economie, gebracht op een entertainende manier? Dan raad ik je de film Wall Street1 & 2 met Michael Douglas aan. Hierin wordt de tulpencrisis trouwens vernoemd!
