Als historicus is het altijd leuk om collega’s en andere geïnteresseerden tegen te komen, zoals me onlangs overkwam met de Nederlandse Gerti. Ik kreeg van haar ook de toestemming om haar artikel over begrafenisrituelen en veenlijken met jullie te delen.
[one-half-first]Met haar bedrijf ‘Beleef de Geschiedenis’ wil Gerti de Koeijer het mogelijk maken dat men kan proeven, ruiken, voelen, kijken en luisteren om zo geschiedenis tot leven te brengen.
Het sleutelbegrip daarbij is historische sensatie, het gevoel in direct contact te staan met het verleden.
Dit probeert zij te bereiken door onder andere: het schrijven van historische ( korte) verhalen, romans, blogs en artikels.[/one-half-first]
[one-half]
Veenlijken: wat zijn het?
Je hebt er waarschijnlijk al eens over gehoord: veenlijken. Wanneer we het over veenlijken hebben, dan bedoelen we de lichamen die we in veen of natte delen van moeras vinden. Typisch voor veenlijken is hun ouderdom, vaak eeuwenoud, maar zeker ook het feit dat de lichamen zeer goed geconserveerd bleven. Vaak stammen ze zelfs al uit de Bronstijd en Ijzertijd!
Door het goed bewaren kun je als onderzoeker veel details vinden tijdens het onderzoek van een veenlijk. Zo kan me via de bewaarde maaginhoud achterhalen wat iemand eeuwen en zelfs duizenden jaren geleden at. De conservatie van een veenlijk is zo indrukwekkend dat je soms zelfs baardstoppels op de wang nog kunt zien.
Veenlijken als begrafenisrituelen?
In haar artikel bespreekt Gerti een lezing over begrafenisrituelen tussen 600-100 v. Chr. Een onderwerp dat, zeker in combinatie met veenlijken, altijd interessant is. Maar ook moeilijk te begrijpen is.
[one-half-first]
[one-half]Hoe geraakten bepaalde personen nu immers in het veen? Kunnen we veenlijken als een soort grafritueel zien, waarbij men bepaalde personen in het veen achterliet?
Onderzoek naar de veenlijken toont aan dat het vaak gaat om mensen met een lichamelijke afwijking. Kan dat de reden zijn voor het achterlaten van deze mensen in het veen?[/one-half]
[spacer height=”10px”]
Waren deze (gehandicapte) personen binnen de begrafenisrituelen een soort offer? Of bekleedden deze personen net een speciale positie in de maatschappij? Want ook vroeger kende men al de conserverende eigenschappen van het veen. Misschien kregen deze mensen het voorrecht en het begrafenisritueel om bewaard te blijven?
Heeft ook de conserverende krachten van het veen een betekenis? Als je ziet hoe goed een veenlijk bewaart blijft, dan kun je je wel indenken dat men dit kan zien als een soort doorleven na de dood.
Ook andere begrafenisrituelen naast veenlijken
In natte delen van moeras vinden we ook vaak offergaves terug. Het gaat hier dan om waardevolle voorwerpen. Omdat ze vaak niet bruikbaar zijn vermoed men dat het hier toch wel om waardevolle voorwerpen gaat die men bewust op dergelijke plekken heeft achtergelaten. Misschien alseen soort grafritueel?
Begrafenisrituelen zoals veenlijken: veel vragen blijven bestaan
Veenlijken zijn een fenomeen. Ze spreken tot de verbeelding omdat de dode lichamen zo goed bewaard bleven. Ze laten ons toe een blik te werpen op een eeuwenoude maatschappij. Maar ze roepen ook veel vragen op. Zeker wanneer het over begrafenisrituelen gaat.
Mochten er doorbraken zijn in het onderzoek naar veenlijken en hun grafrituelen, dan lees je dat natuurlijk hier, of op Gerti’s website!
Meer lezen? Surf dan zeker eens naar Beleef de Geschiedenis. Wist je trouwens ook dat Gerti historische catering en activiteiten op maat verzorgt? Ze begeleidt workshops historisch kostuum naaien en geeft lezingen over historische thema’s. Één keer per jaar organiseert zij in samenwerking met een uitgever een schrijfwedstrijd voor middeleeuwse verhalen, de beste Nederlandse en Belgische inzendingen worden gebundeld en de verhalenbundel wordt tijdens een middeleeuwse middag gelanceerd. Geschiedenis is voor Gerti duidelijk niet stoffig en saai, maar heeft een funfactor.
Beoordeel dit artikel:
