Wist je dat er een verdronken eiland voor de Belgische kust ligt? Het heeft zelfs een aparte naam: Testerep. Ik ging op het strand van Middelkerke een wandeling maken en ik vertel je graag het verhaal van het verdronken eiland Testerep.
Testerep: de naam
Laten we beginnen met de naam van het verdronken eiland, namelijk Testerep. Net zoals ikzelf zullen velen andere dit toch wel een eigenaardige naam vinden. En dat is niet vreemd, want het is een verbastering van een oude uitdrukking.
De naam bestaat al sinds de 5de-6de eeuw, in de periode van de vroege middeleeuwen dus. Het zou komen van het West-Vlaamse ‘het is erop’, aangezien Testerep verwees naar een verhoogd landschap.
In de volksmond werd Testerep ook wel ‘Ter Streep’ genoemd.
Testerep: een eiland en schiereiland
Maar wat is Testerep eigenlijk? Wel, kortweg gezegd kan je het een eiland noemen. Of zo ontstond het toch in de 5de-6de eeuw. Het was een eiland van zand dat voor de Belgische Noordzeekust lag, tussen wat nu Nieuwpoort en Bredene is en voor Oostende, Westende en Middelkerke. Zeker die laatste drie badsteden hebben trouwens een directe link met Testerep, maar daarover vertel ik je hieronder meer.
Hieronder zie je een oude kaart van de Belgische kust, waar de situatie met het eiland Testerep en het vasteland duidelijk herkenbaar is. (voor zij die van oude kaarten houden raad ik aan om zeker eens te lezen over de Ferrariskaart)
Hoe kon er nu een eiland voor de Belgische kunst ontstaan? Wel, in de vroege middeleeuwen lagen er nog lang geen golfbrekers zoals we die nu kennen. Die komen er pas later, om zo de golven letterlijk te breken, zodat het strand er minder onder te lijden had. Dat betekent ook dat het strand er in de middeleeuwen heel anders bijlag. Het had veel meer te lijden onder de getijden van eb en vloed en had een ruwer uitzicht dan het vaak vlakke beschermde toeristische strand dat we nu kennen. Je zou het middeleeuwse strand in België zelfs kunnen vergelijken met een waddenkust, zoals we in Nederland kennen, of de regio rond de Deltawerken zoals die van Neeltje Jans.
Het is onder die getijdenkrachten dat er in de loop der jaren een ophoping van zand kwam. Die ophoping werd uiteindelijk zo groot en hoog dat je het een eilandje kon noemen: Testerep. Omdat het eilandje nog niet hoog genoeg was en dus bij vloed overstroomde, zou het nog lang duren voor het bewoond werd.
In de 10de eeuw, enkele eeuwen na haar ontstaan dus, waren er wel al duinen gevormd op Testerep. Die beschermden het eiland tegen vloed, wat bewoning en het ontstaan van een heuse nederzetting voor vissers en herders mogelijk maakte. De toenmalige graven van Vlaanderen zouden zelfs een deel van een schaapsweide op Testerep schenken aan de Sint-Pietersabdij in Gent (die aan het Sint-Pietersplein ligt, niet te verwarren met de Sint-Baafskathedraal in het oude Gentse centrum).
Testerep werd wat beter aangelegd door de mens, denk aan dijken, en de nederzettingen konden uitgroeien tot dorpjes. In de 12de eeuw werd er zelfs een heus kerkje op gebouwd ter ere van Marie: de Sanctae Mariae de Testreep. Wat later verbasterd zou worden tot Mariakerke, nog zo een kustplaats die aan Testerep gelinkt kan worden.
Testerep en huidige badsteden: Raversijde, Bredene, Oostende, Westende, Middelkerke en Mariakerke
Ik haalde het al een paar keren aan: verschillende badplaatsen zijn te linken aan Testerep. Ik vind het persoonlijk altijd wel interessant om hedendaagse namen te linken aan hun (vaak vergeten) geschiedenis. Want plaatsnamen vertellen ons veel over de historie van ons landschap. Daarom ga ik er graag even dieper op in.
De meest duidelijke link zijn Westende, Oostende en Middelkerke. Westende en Oostende zouden stadjes zijn die zich zouden ontwikkelen aan weerszijde van Testerep. Daarom ook hun naam: West-ende (het westelijk einde) en Oost-end (het oostelijke einde). Een leuk weetje, aangezien Westende en Oostende ontstonden toen Testerep nog bestond, maar het eiland hebben overleefd.
Je kan Oostende trouwens zien als 2 verschillende steden in de geschiedenis: een oud-Oostende en een nieuw-Oostende dat men zal stichten na het verlaten van Testerep als nederzetting.
Je kan ondertussen wel al raden waar Middelkerke lag, ten opzichte van Testerep, Oostende en Westende. Het lag, zoals de naam zelf al aangaf: middenin!
Verder heb je ook nog Mariakerke, afkomstig van het kerkje op Testerep. Bredene verwijst dan weer naar een van de geulen die Testerep van de rest van het land afsneed: ‘Brede Eede’. Verder had je ook nog de nederzettingen zoals Walraversijde, wat we nu nog Raversijde noemen, en Lombardsijde.
Het einde van het eiland Testerep
We kunnen Testerep echter niet meer zien. Het is al lang verzwolgen door de zee, wat ook de reden is waarom we het hebben over het verdronken eiland Testerep. De aanleg van de golfbrekers heeft nog eens voor een extra laag zand gezorgd, wat betekent dat de resten van Testerep nu zo een meter of twee onder het zand bedolven zullen liggen.
Maar hoe komt het nu dat Testerep verdwenen is? In de 13de eeuw kreeg Oostende van de Vlaamse gravin Margaretha toestemming om zich verder als stad te ontwikkelen. Hiervoor werd een deel van de duinengordel van Testerep afgevlakt. Er zou ook een dam komen die de westelijke geul zou afsluiten, waardoor Testerep een schiereiland in plaats van het gekende eiland werd.
Als je je nog het eerste deel van dit blogartikeltje herinnert, dan weet je dat op deze manier de getijden weer invloed op Testerep kregen. Vooral de stormvloeden braken het natuurlijk gevormde Testerep weer verder af. Zoals altijd evolueert de natuur en onze omgeving, en ook Testerep onderging dit lot.
Zo zal men na de Sint-Vincentiusvloed van 1394 Testerep verlaten en meer landinwaarts het nieuwe Oostende stichten. In de 15de en 16de eeuw zou de getijdenwerking het eiland Testerep voorgoed laten verdwijnen in zee. Enkel het zuidelijk deeltje van Testerep zou na inpoldering nog deel uitmaken van het vasteland. De huidige kustlijn zou na onderzoek ongeveer op wat de helft van Testerep was, lopen. Loop je dus aan de rand van onze Belgische kust tussen Westende en Oostende, dan loop je op een stukje Testerep!
Het hedendaagse verdronken eiland Testerep
Er zijn dus verschillende kuststeden die hun bestaan en zelfs naam te danken hebben aan Testerep. Maar er zijn nog talloze andere hedendaagse verwijzingen naar Testerep te vinden.
Onderzoek met bodemscans wees uit dat er ter hoogte van het casino van Oostende, enkele honderden meters zeeinwaarts, structuren onder het zand liggen. Sporen van het verdronken land Testerep.
Op het provinciedomein Raversijde werd dan weer een speelbos geopend waar kinderen en hun ouders de geschiedenis van Testerep kunnen ontdekken. Deze speelzone draagt dan ook toepasselijk de naam Testerep.
Testerep is zelfs de naam van een heuse Facebookgroep. Die bestaat uit inwoners van onder andere Oostende, Westende en Middelkerke, die zich door de voorgeschiedenis van het eiland (en schiereiland) Testerep eeuwen later nog altijd verbonden voelen.
Wil je dus eens een historische getinte strandwandeling maken? Dan weet je nu waar je moet zijn!
Wil je echter meer weten over de geschiedenis van de Noordzee? Lees dan zeker eens mijn artikels over de Herald of Free Enterprise of Neeltje Jans. Of ben je eerder geïnteresseerd in onze relatie met water in de geschiedenis? Dan kan ik je aanraden om eens over de mysterieuze ruien van Antwerpen te lezen.
Bron:
Wikipedia
Provincie West-Vlaanderen
G-Geschiedenis
RouteYou
Kaart Wikipedia
Foto zee: Pexels
Foto’s strand Historicus Rob
