Tijdens een wandeling merkte ik op dat een deel van mijn route de oude Frankische weg van Maastricht naar Hoei (de Vrinkseweg in Nerem, bij Tongeren, hieronder op de foto). Ik hoor ook veel vragen van lezers en leerlingen over die Franken. Daarom overloop ik in dit artikel eens de belangrijkste vragen.
Wat waren de Franken?
Een eerste vraag die terugkomt is ‘Wat waren de Franken’. Of misschien beter gezegd: wie waren de Franken?
De Franken kan je zien als een groepering van Germaanse stammen. Het woord ‘Frank’ zou ‘Dapper’ of ‘Moedig’ betekenen, hoewel het ook kan verwijzen naar het type speer dat ze gebruikten.. De vroegste verwijzing naar deze Franken vinden we terug in het midden van de 3de eeuw. Romeinse historici (zoals bijv. Tacitus) maakten dus nog geen vermelding van hen.
Waar komen de Franken vandaan?
Een andere vraag die vaak terugkeert is ‘Waar komen de Franken vandaan?’. Of anders verwoord: waar woonden de Franken of waar leefden de Franken.
Hierover is al wat meer informatie bekend. De Franken leefden net ten oosten van de Rijn (een overzichtelijke atlas vind je hier). Dat betekent dus dat ze net aan het Romeinse Rijk grensden, wat al snel problemen tussen de Franken en Romeinen zou opleveren.
Meer specifiek woonden de ze in het dal van de Rijn, tussen de rivieren de Rijn en de Wezer. In het huidige Duitsland dus. Of daar komen de Franken toch vandaan, want ze zouden al snel een groot rijk in West-Europa vormen.
Hoe leefden de Franken
Hoe leefden de Franken nu? Wel, we hebben het hier over een Germaanse stam die zeker nog niet zo stedelijk geëvolueerd was als het Romeinse Rijk in die tijd. De Franken worden beschreven als woestelingen die vochten met speren en werpbijlen. Ze waren echter ook bedreven in zeevaart en waren dus ook op zee een geduchte vijand van de Romeinen.
Qua geloof zouden ze bekend staan voor het volgen van het Christendom. Dat kwam vooral door hun bekende koning Clovis (over hem schreef ik hier een artikel). Je kan de Franken dus zien als een overgang van een Gallo-Romeinse maatschappij naar de middeleeuwen.
Het Frankische Rijk: Franken en Romeinen
De Germaanse stammen groeiden in de loop der tijden uit tot een groot Frankisch Rijk. Dat geeft dan vragen als ‘Welke Frankische koning vergrootte het rijk met het huidige Nederland en België’ en ‘Hoe werden de Franken koningen over een groot en machtig rijk’.
Het Frankische Rijk zien we als een gebied dat door de Franken werd bestuurd tussen de 3de en 10de eeuw (meteen een antwoord op die vraag wanneer de Franken waren). Het Frankische Rijk val uiteindelijk uiteen omdat het al van in het begin in subkoninkrijken onderverdeeld was. Zeker de uiteindelijke opsplitsing na Karel de Grote beheerst tot op de dag van vandaag onze grenzen en politiek (maar dat ik leg ik in een artikel over Karel de Grote uit).
Hoewel de Franken in het begin een bedreiging voor de Romeinen waren, werden ze op den duur als huursoldaten voor dat Romeinse Rijk gebruikt. Aangezien ze bij de Rijn-grens woonden waren ze immers al deels geromaniseerd op vlak van cultuur. Enkele duidelijke overzichtskaarten vind je hier.
Als huursoldaten zouden de Franken uiteindelijk ook het recht krijgen om zich in het Romeinse Rijk zelf te vestigen (de zogenaamde foederati). Dit zorgde voor een verhuis en vermenging in het Romeinse Rijk door de Franken. Het zou zelfs zo ver gaan dat men op deze manier het huidige België en Nederland kon inpalmen. Het Frankische Rijk zou uiteindelijk tot aan de Seine reiken (door de Merovingische koningen). De landen van het Frankische Rijk zijn dus delen van het huidige Frankrijk, Duitsland, België en Nederland.
Het zou echter tot 482 duren tot de Franken als één volk verenigd zouden worden. En dat gebeurde door de kroning van Clovis I.
Vele oorlogen en twisten zouden echter volgen, tot Karel de Grote als nieuwe sterke koning het rijk zou bestendigen. Men zag hem zelfs als de hersteller van het oude West-Romeinse Rijk. Omdat men dit dacht, kroonde de paus hem tot keizer in het jaar 800. Op die manier werd het Frankische Rijk in de middeleeuwen ook allesbepalend voor de verdere toekomst van onze contreien (tot op de dag van vandaag!).
Na Karel de Grote zou het Frankische rijk in de 9de eeuw uiteen vallen. Zowel door de opdeling van zijn erfenis als door het opkomen van andere koningen die op lokaal vlak zoveel mogelijk macht naar hen probeerden toe te trekken. Dat zou dan het lappendeken van koninkrijkjes geven dat we van uit de middeleeuwen kennen.
Conclusie: van Frankische weg tot Frankisch Rijk
Zo, ik denk dat er maar weinig wandelaars zijn die denken dat de lokale veldweg eigenlijk deel uitmaakte van het grote Frankische Rijk van de bekende Clovis en Karel de Grote.
De geschiedenis van de Franken die ik hierboven beschrijf is natuurlijk ‘maar’ een samenvatting. Hieronder vind je in mijn bronnen enkele websites waar je er veel meer over kan lezen. Want het is een grote en ingewikkelde geschiedenis. Wil je toch al snel meer weten over Clovis? Dan kan je hier mijn artikel over hem lezen. Dat artikel schreef ik toen ik in Reims de kerk waar hij tot het Christendom gedoopt werd, bezocht.
Bronnen:
Wikipedia Franken
Wikipedia Frankische Rijk
Britannica
Ancient
Foto’s:
Wikipedia Atlas
Historicus Rob
Pexels