Een publiek geheim in Rekem: de begraafplaats van het psychiatrisch ziekenhuis. In 2014 maakte Canvas er een documentaire over. Die deel ik hier graag met je.
De begraafplaats, door de makers van de documentaire het ‘krankzinnigenkerkhof’ genoemd, ligt aan de Daalbroekstraat in Rekem.
Niet altijd een psychiatrisch ziekenhuis
De plek die we nu kennen als het psychiatrisch ziekenhuis in Rekem had niet altijd die rol. Het was immers eerst het Kasteel d’Aspremont-Lynden dat in de 18de eeuw werd opgeëist door de Fransen. Zij richtten het poortgebouw in als militair hospitaal. Niet veel later, na het vertrek van de Fransen, vormde men het kasteel om tot bedelaarsgesticht.
Daar komt bij dat het ook tot een kolonie werd omgevormd. Deze kolonies waren projecten om arme gezinnen verder te helpen. In Rekem betekende dit dat het bedelaarsgesticht de heidegronden rond de Daalbroekstraat verwierf. Deze gronden moesten voorzien in de noden van het bedelaarsgesticht. Een hoeve was bijvoorbeeld een goed voorbeeld van resultaat van het kolonieproject.
De laatste bestseller over onze menselijke geest is het boek te koop op Bol.com: De ontdekking van de geest.
Krankzinnigengesticht van Rekem
Dit bedelaarsgesticht bestond tot 1891. Daarna was het de plek voor de heropvoeding van kinderen die met justitie in contact waren gekomen.
Vanaf 1921 doet deze plek dienst als een zogenaamd kranzinnigeninstituut. De koloniehoeve zorgde nog altijd voor voedsel en ook een begraafplaats werd ingericht.
Een nieuwe toekomst voor de begraafplaats?
Het perceel is ondertussen overgedragen aan het Agentschap voor Natuur en Bos. Zo maakt dit stukje in het naaldbos deel uit van het grote Nationaal Park Hoge Kempen. Omwille van dit statuut werd dan ook beslist om de begraafplaats stilaan door de natuur te laten overnemen.
Niet enkel in Rekem zijn verhalen over psychiatrie te vinden. Zo is er ook de geschiedenis over de psychologische problemen bij de bevrijde gevangenen van de concentratiekampen na de Tweede Wereldoorlog. Zij werden beproefd behandeld met de drug LSD. Je leest er meer over in het boek Bevrijd.
Het Gesticht in Rekem en de Tweede Wereldoorlog
De documentaire over de begraafplaats
De documentaire kan je bekijken via het streamingplatform VRT NU of op Youtube. De reeks heet Publiek Geheim en het gaat over de aflevering over het psychiatrisch ziekenhuis in Rekem. Heb je vragen, toevoegingen of eigen verhalen? Neem dan zeker eens contact met me op!
De foto’s te zien in dit artikel zijn door mezelf gemaakt.
Nog enkele boekentips over de geschiedenis van psychiatrie:
