Een publiek geheim in Rekem: de begraafplaats van het psychiatrisch ziekenhuis. In 2014 maakte Canvas er een documentaire over. Die deel ik hier graag met je.
Wil je ook graag het boek gebaseerd op de reeks lezen? Dan kan ik je persoonlijk aanraden deze aan te schaffen!
De begraafplaats, door de makers van de documentaire het ‘krankzinnigenkerkhof’ genoemd, ligt aan de Daalbroekstraat in Rekem.
Niet altijd een psychiatrisch ziekenhuis
De plek die we nu kennen als het psychiatrisch ziekenhuis in Rekem had niet altijd die rol. Het was immers eerst het Kasteel d’Aspremont-Lynden dat in de 18de eeuw werd opgeëist door de Fransen. Zij richtten het poortgebouw in als militair hospitaal. Niet veel later, na het vertrek van de Fransen, vormde men het kasteel om tot bedelaarsgesticht.
Daar komt bij dat het ook tot een kolonie werd omgevormd. Deze kolonies waren projecten om arme gezinnen verder te helpen. In Rekem betekende dit dat het bedelaarsgesticht de heidegronden rond de Daalbroekstraat verwierf. Deze gronden moesten voorzien in de noden van het bedelaarsgesticht. Een hoeve was bijvoorbeeld een goed voorbeeld van resultaat van het kolonieproject.
Krankzinnigengesticht van Rekem
Dit bedelaarsgesticht bestond tot 1891. Daarna was het de plek voor de heropvoeding van kinderen die met justitie in contact waren gekomen.
Vanaf 1921 doet deze plek dienst als een zogenaamd kranzinnigeninstituut. De koloniehoeve zorgde nog altijd voor voedsel en ook een begraafplaats werd ingericht.
De plek deed tussen 1921 en 1981 dienst als begraafplaats voor de patiënten. Patiënten verbleven immers vaak voor de rest van hun leven in het gesticht. Banden met familieleden en vrienden werden vaak verbroken, waardoor het gesticht de begraving van een overleden patiënt op zich moest nemen.
Een nieuwe toekomst voor de begraafplaats
Het perceel is ondertussen overgedragen aan het Agentschap voor Natuur en Bos. Zo maakt dit stukje in het naaldbos deel uit van het grote Nationaal Park Hoge Kempen. Omwille van dit statuut werd dan ook beslist om de begraafplaats stilaan door de natuur te laten overnemen.
Het Gesticht in Rekem en de Tweede Wereldoorlog
Ik vond het boek ‘De zot van Rekem en Gott mit uns’ per toeval op Bol. Dit boek is een ooggetuigenverslag en gaat over de patiënten van het gesticht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Interessant!
De documentaire over de begraafplaats
De documentaire kan je bekijken via het streamingplatform VRT NU. De reeks heet Publiek Geheim en het gaat over de aflevering over het psychiatrisch ziekenhuis in Rekem. Heb je vragen, toevoegingen of eigen verhalen? Neem dan zeker eens contact met me op!