Maus. Het is niet echt een boek, maar ook niet echt een stripverhaal. Maus is een graphic novel, eentje met een zwaar verhaal, originele tekeningen en een belangrijk stuk geschiedenis.
Maus vertelt het biografisch verhaal van de Joodse familie Spiegelman. De graphic novel zal je gegarandeerd naar de keel grijpen. En ik kan je aan het begin van deze recensie al zeggen: als je geïnteresseerd bent in de Holocaust dan moet je deze graphic novel zeker kopen.
Review Maus: een graphic novel
De graphic novel Maus komt uit de hand van Art Spiegelman. Hij tekent het biografisch verhaal uit van zijn vader Vladek Spiegelman. Die maakte als Jood de verschrikking van de Tweede Wereldoorlog mee.
Het verhaal gaat echter dieper. Want het toont ook de moeilijke relatie die Art met zijn getraumatiseerde vader heeft. Daarom speelt het verhaal zich deels in een meer moderne periode af, de jaren ’80. Art toont zichzelf en hoe hij zijn vader interviewt over zijn oorlogsbelevenissen. De moeilijke vader-zoon relatie zal naast de oorlog een tweede rode draad zijn doorheen het hele boek.
De tekeningen van Art Spiegelman: indrukwekkend en aangrijpende zwart-wit
Dat het verhaal van Vladek Spiegelman aangrijpend, is zal je niet verbazen. Maar ook de tekeningen zullen een heftige indruk op je nalaten. Heel de graphic novel is in zwart/wit getekend. Ook de uitwerking van personages krijgt hier een originele invalshoek.
Om het tekenen, en het lezen, draagbaar te maken, worden de Joodse hoofdpersonages als kwetsbare muizen met menselijke gedragingen uitgebeeld. De nazi’s zijn dan weer ruwe katten en de reddende Amerikaanse soldaten brave honden.
Deze benadering van het verhaal is zeker een meerwaarde. Ook al gaat het over menselijke dieren, je wordt nog altijd aangegrepen door de verschrikkingen van de oorlog. Toch blijft het op deze manier nog begrijpbaar, waardoor de graphic novel naar mijn mening ook geschikt is om in het onderwijs te gebruiken.
Dat Art Spiegelman in de Verenigde Staten woonde bij het tekenen van dit verhaal, speelde ook een rol bij het kiezen van de dieren. De Joodse muizen die slachtoffer worden van de Holocaust zijn immers het totale tegenbeeld van het gelukkige muisbeeld van Mickey Mouse dat zo alomoverheersend is.
De verschrikkingen van Maus
Ok, de tekeningen en de invalshoeken van de graphic novel Maus zijn al spot on. Het verhaal zelf is uitgebreid en vertelt je meer dan je wilt weten over de verschrikkingen van de Holocaust.
Door de ogen van Vladek Spiegelman zien we het nazisme opkomen. De neergang van zijn gelukkig gezinsleven begint dan al snel. Van dreigingen tot ghetto’s en zelfs de vernietigingskampen, Vladek maakt het mee en overleefd het. Dit doet hij door op de juiste momenten zeer schrander uit de hoek te komen. Maar ook door veel geluk te hebben. Zijn trauma’s zullen echter zijn later leven sterk beïnvloedden, op negatieve manier.
Het verhaal van Vladek Spiegelman toont de verschillende fasen aan in de behandeling van de Joden dor de nazi’s. Het toont ook aan hoe verschillende slachtoffers hiermee omgingen. Sommigen speelden handig in op opportuniteiten. Anderen bleven naïef geloven dat alles wel zou meevallen. Dit alles maakt van Maus een leerrijk document voor iedereen die meer te weten wilt komen over de Holocaust.
Of je de graphic novel Maus van Art Spiegelman moet kopen? Ja! Een aanrader!
Maus kopen? Ja! Want je zult het zeker meer dan één keer lezen. Dat heb ik zelf toch al gedaan. En ik kan me inbeelden dat ik het boek in de toekomst nog ga openslaan. Het verhaal kent immers zoveel diepgang. De tekening zijn dan weer zo interessant dat het lezen telkens een nieuwe ervaring is.
Let wel, het is een zwaar verhaal dat ook sporen bij de lezer achterlaat. Maar de prijzen die deze graphic novel te beurt vielen zijn terecht, en ik raad het iedereen aan die in dit stukje geschiedenis geïnteresseerd is.